Şarja taktım :)

 Şimcik şöyle bir durum var. 

Benim arabada anlayamadığım bir şey vardı. Şimdi bu araba satılırken 73kw kullanılabilir brütte ise 77 kw batarya diye satılıyor, buraya kadar tamam sorun yok zaten öyle aldık. Ama şarj ederken hesapladığımda ister evden olsun isterse dışarıdan hep 82 kw civarı bir kapasite çıkıyor. Aradaki farkın nereden kaynaklandığını bulamadım. Başkalarına da sordum onlarda da durum aynı. Bunların yurtdışında 82 kw bataryaya sahip bir modeli daha var ama o bize hiç gelmedi zaten (teknik olarak). 

Sadece dışarıdakilerden olsa hadi ölçüm hatası falan diyeceğimde benim smartMeter dan ölçtüğüm de aynı. Aşağıdaki örnek mesela. 50.11 kw almışım, %61 dolmuş. %100 de 82kw yapar. 

Bende ne yaptım? Dedim bu arabayı yapanlara sorayım. Mail attım. Bu arada Opel Türkiye'nin (Stellantis) müşteri hizmetleri kusursuz çalışıyor. İlk mesai gününde mutlaka mail ile cevap verip gönderdiğin mesajı aldıklarını teyid ediyorlar, ve max 1-2 gün içerisinde de cevap dönüyorlar. Bu konuda cidden müthiş çalışıyor adamlar.

Dedim ki durum böyle olunca böyle, araba 73 kw ise ben nasıl 82 kw doldurabiliyorum. Şase numaram hedehödözudu, bu arabanın üzerine taktığınız pil kaç kw kapasiteye sahip? 

Bugün bi hanımefendi aradı. Teknik merkeze sormuşlar gelen cevapta "kapasitenin tamamını sürüşte kullanamazsınız, depolama için de kullanamazsınız, buffer her zaman bırakılır" demiş. NMC bataryalarda min. %3 oranında buffer bırakılırmış. Brüt ile net arasındaki farkın nedeni buymuş. Benim arabanın şase numarasına göre verdikleri batarya bilgiside aşağıda

Brutte sur-tractioner battery 85 kW 12S

Type de batterie:  Lithium Nickel Manganese Cobalt Oxide, NMC 622 cathode

Type de pièce: 1P-85-NMC622. 

Ve şarjın miktarının tutmaması içinde extreme hava şartları dışında OBC ile %2 civarında şarjda kayıp olmasını bekleriz ancak şarj hızı arttıkca ölçüm toleransı arttığından DC (HPC) şarjlarda bu oran değişebilir, doğru ölçüm için AC şarj ile şarj etmenizi tavsiye ederiz demiş. 

Yani araba 85 kw brüt 82 kw net kapasiteye sahip batarya ile paketlenip gönderilmiş. Dolayısı ile şarj sırasındaki ölçümler doğru bu durumda. Şarj ettiğim yerlerin günahını almışım. Şanslı keratalar sayemde cennete bir günah daha yakınlaştılar :) 

Aslında şu şarj hızından anlamam gerekirdi

Şarj mevzusu

 Yeni kurulan DC şarj aletlerinin şarj hızı genelde 400 kw civarı oluyor. Ama biz zaten o hızlarda şarj edemiyoruz. Örneğin benim arabanın max açıklanan max DC şarj hızı 160 kw. Ben 170 kw falan gördüm. Ama pilin dibini sıyırdığımda oldu onlar. Ve %20 yi geçince 150 kw civarına düştü zaten. 

Pilin şarj hızı sabit değil. Hani o dedikleri 160kw maksimum hız falan var ya, pil boşken öyle. Doldukca o hız düştüğü için şarj süresi uzuyor zaten. Bir de sanırım sağlayıcılar belli oranı geçince düşürüyor. Benim araba %60 a kadar falan 100 kw ın altına inmiyor ama 60-80 arası 50 ye kadar süzülüyor. %85 ten sonra 35KW lara kadar iniyor. O nedenle 80 den sonra DC ile şarj etmek zaman kaybı bence. Hem fazla para veriyorsun hem de DC nin verdiği hızlı şarj olayının bir avantajı olmuyor.

Oradaki temel farklılık istasyonun gücünden ziyade kullanım miktarında. Genelde yüksek hızlı şarj makinelerinde iki soket bulunuyor. Tek sen şarj ediyorsan max hızı görüyorsun ama iki araba aynı anda şarj ediyorsa ve ikisi de boşsa bu hız düşebiliyor.

Geçen gün neredeydi hatırlamıyorum bi hyundai ioniq6 ile (biçimsiz olan model altıydı galiba) yan yana şarj ettik, (hyundai lerin şarj hızı gerçekten iyi diye bilirdik) Benim araba ondan önce doldu. İkimizde %10 civarında başlamıştık. Şaşırtıcı ve beklemediğim bir sonuçtu. Belki long-range olandır. onların bataryaları 70 küsur kw çünkü. Ama genede şaşırtıcı çünkü webitesinde 350kw ile şarjdan falan bahsediyor. Gerçi o da biraz yalan dolan. 18 dk da 350 kw la bataryanın %70 doldururum demiş. 50 kw alsan bile 350 kw basıyorsan onun 8-10 dk da dolması gerekir normalde. Muhtemelen onlarda da 160-180 kw falan şarj hızı var. 

10bin km raporu / Elektrikli arabada tüketimim 3

Araba 11bin km yi geçti ancak bugün bahsedeceğim şey 10bin km tüketim ortalaması.

Arabayı aldığımda yol bilgisayarındaki ilk odometreyi sıfırlamıştım. İkinci odometreyi ise şarjdan şarja ya da uzun yola giderken falan sıfırlıyordum. Neyse araba 10bin km yi doldurunca baktım, elektrik tüketimortalaması 16.3 kw. Bu arada o sayaç 9999 km dolunca daha fazla ilerlemiyormuş. Sıfırlamazsan öylece duruyor.

 Neyse dediğim gibi 10bin km tüketim ortalaması 16.3 kw/100 km. Bunun %80 i şehirlerarası seyahattir. Çok az şehiriçi var. Benim Bodrumdaki ev en yakın kasabaya 30-35 km olduğu için pek şehiriçi kullanım mümkün olmuyor. Kaldıki bir de istanbul-Bodrum-Akçay üçgeni var malum. min 6-7 bin km o yolda geçmiştir.

 Bence gayet başarılı ortalama. 

 Uzun yola gideceğim zaman genelde evden zaten AC ile doldurup çıkıyorum ve gittiğim yerler 400 km sınırı içinde. Arabanın menzili 500 km zaten. He arada planlamadan çıktığımda oluyor, onlarda da genelde şarj için yetkili servislerde kurulu olan soketleri kullanıyorum. Hem herdaim boş oluyorlar hemde lak lak edecek insanlar, kurcalanacak arabalar falan oluyor. Bedava çay kahve kurabiye de bonus. :) Bursa Opel servisini tek geçerim mesela bu konuda :) Balıkesirdeki Akoto Nissan da kutlamaya denk gelip çikolatalı pasta bile yedim. :)

Nadiren de olsa yolda da şarj ediyorum, o daha ziyade yorulunca dinlenmek için falan oluyor. Mesela İzmir'in içinde dolanacaksam, şarjı şehire girmeden önce dolduruyorum, e-şarj ın Torbalı da bi fabrikanın yanında iki soketi var. Sapa yerde olduğu için kimse olmuyor ve daha hiç iki araba şarj edildiğine rastlamadım. Dolayısı ile 160-170 kw ile başlıyor şarja. Evden çıkalı 150-200 km falan anca olduğu için 10-15 dk da falan doluyor.

 Benim rutinlerim belli aslında. İzlediğim rotalarda üç aşağı beş yukarı sabit. Bodrum a giderken (ya da İstanbul'a dönerken) İzmir'den gitmem mesela, nefret ediyorum o şehirin trafiğinden. Zort diye en sol şeritten yol ayrımına dalan falan insanlar beni çok tedirgin ediyor. Bir de yerliler Çeşme otobanına gitmek için çevre yolunu kullandıklarından genelde otobandan başlayıp pınarbaşı yokuşunu tırmanana kadar hep trafik oluyor. Ben de bu sebeple Manisa'dan Turgutlu'ya sapıp doğrudan Torbalı'ya iniyorum. Mesafe aynı zaten. İzmir trafiğini bypass edip hiç şehiriçi kalabalığına girmemiş oluyorsun. Hem yol ormanın içinden geçiyor camı açınca mis gibi çam reçinesi kokusu gelir, hem de yol daha sakin. Bu elektrikli almadan önce de aynıydı. 

8800 km raporu

 2.5 ayda 8800 km olduk. Dizelle devam etsem bu zamana kadar 27500 lira yakit parasi verecektim. (Her depoda 800 km yol aldigimi varsayıp depo dolumunu 2500 liradan hesapladım)

Elektrikli ile 8800 km ortalamam 16.4 kw/100 km. (88x16.4=1443kw) harcamışım demektir. Evden şarjla 2900 lira, dışarıdan şarjla ortalama 10 liradan 14500 lira olacakti. Ben 6800 lira karşılığı elektrik tüketmişim. (Buna evden şarj da dahil. Dışarıda para vermedim, arabayı alırken hediye ettikleri 10bin liralık hediye hala bitmedi)

 

2.5 aydaki yakıt masrafından tasarrufum 20 bin lira. Yılda yaklaşık 100 bin lira yapar.

Bu arada tüketim çoklukla şehirlerarası. Muhtemelen 5000 km falan şehirlerarasıdır (tahmin) 

• Fikret Ö. a

6500 km raporu

 Araba 6500 km ye geldi (iki ay oldu) bu sure zarfında 1 kez Ist-Akcay, 1 kez Ist-Bodrum ve iki kez de Bodrum-Akcay git-gel  yaptım. Ist Bodrum 800 km. Ist-Akcay 400, Bodrum Akcay 400km. Yani uzun yolsa uzun yol. Hiç elektrik sarj sorunu yaşamadım. Evet benzinli gibi depoyu doldur 700 km olayı yok. Evet 300-400 km de şarj etmem gerekiyor falan filan. Bunun disinda da hicbir bidirdanilabilecek bir sey yok. Artilari ise cok. Bi kere akbilden daha ucuza gidiyorsunuz. En pahali yerden bile elektrigi alsam dizelin yarı fiyatına geliyor. Evden şarj edince küfür gibi olacağı için yazmayayım (50tl 400 km. Yazıyla elli)

Akici surus keyfi baska. Scooter gibi gaza bastikca hizlaniyor, vites degistirme kesintisi za zu yok, dumduz.

Normal şartlarda 345nm tork makine icin en az 2500 motorlu turbo makineye ihtiyaciniz var. ama elektrikliler bu torku her istediginizde verebiliyor.

Bakım gideri her anlamda dusuk olacak. Frene durma noktasina gelmeden basmiyorum bile, fren balatasi bitmez bunda.

Tüketimi 100 ile giderken 15kW. Her %10 da 50 km gidiyorsunuz. Eğer otoban sürüşündeyseniz (120 ve üstü hızlar) her %10 da 40 km gidebiliyorsunuz.

Menzil konuşurken şunu eklemek lazım. Uzun yola gidecekseniz, yola çıkmadan önce şarjı fullemeniz mantıklı olur. Zira %90 olduğunu varsayarsanız %10 a kadar tüketseniz bataryanın %80 ini kullanabileceksiniz. Yukarıdaki hesaptan gidersek eğer normal yoldan 100 ile giderseniz 400 km menziliniz olacak demektir. Evet teorik olarak 500 km menziliniz var ama pratikte 400 km olarak düşünmenizde fayda var.

 Ben ne yaptım, İstanbulda %80 e şarj edip yola çıktım, Bursa çevre yolunda tekrar %80 e getirdim, Manisaya vardığımda %20 oldu gene şarj edip Bodrum'a kadar gittim. Eğer yola %100 ile çıkmış oslaydım rahat rahat Balıkesire varıp oradan tek şarj ile de gidebilirdim ama bence kasmaya gerek yok. Zaten duruyorum yolda.

Güneş enerjisi bakımı

 Güneş panellerinin çerçevelerini boyamam ve temizlemem gerekiyordu. O nedenle panelleri komple söktüm. Daha sonra çerçeveyi tekrar önce antipasla sonrada boya ile boyadım. Sonrada tekrar montajını yaptım. Kablolamayı temizledim falan filan. Bildiğin amelelik işleri

bitince tertemiz oldu tabi

Ama bunu yaparken günısının patladığını farkettim, tüplü tip olduğu için tamiri falan mümkün değil zaten eskidiği için değiştirmeyi tercih ettim.

Yenisi geldi mecburen ancak bu sefer tüplü değil panelli tip aldım.

 

Bu bitince kaldığımız yerden devam ettik. O ilk paneli yerleştirmenin keyfi başka oluyor :)

Güneşin altında bu işi yapmak iyi fikir değil arkadaşlar yanıyorsunuz ve deriniz soyuluyor.

 

böylece ilk fazı (12 panel) böylece tamamlamış olduk. 

8 panelim daha var. Onların yönü güneye değil batıya bakacak. Onu daha yapmadım, haftaya yaparım muhtemelen. 

Eskiden inverterim bu fotoğrafları çektiğim sundurmanın içindeydi. Önceki gönderide anlattığım saat taşıma işini yaparken inverteri ve panoyu da evin altına taşıdım. Bol bol kablolama işi çıktı tabi.

Parafodurumuzu falan da taktık

Güzel oldu kuzucuklarım

Neden bu işe giriştim, çünkü eskiden kablolama saatin ilk yerine gidiyordu. OnGrid olduğu için saatten sonrasından bağlamam gerekiyor. Saati taşıyınca bunu da taşıdım. Zaten evin altını aynı zamanda garaj olarak kullandığım için şarj aletini de oraya taktım.

Tamamlanınca mevcut haliyle bir şarj denemesi yaptım. 

İkinci fazda kalan 8 paneli de devreye alacağım. DC kablolarını falan invertere kadar çektirdim zaten. Yerine monte edip bağlantılarını yapınca GES ile ilgili işler tamamlanmış olacak. Ek olarak bir de TESUP RES im var. Onunda gücü 10 kW. Ancak onun inverteri daha gelmedi. Onu GES'in inverterine bağlamayacağım. Hem Fronius (GES in inverter üreticisi) hem de TESUP'un kendisi ikisini aynı yere bağlamayın demiş. Dolayısı ile onun için ek bir inverter aldım. Daha teslim edilmedi, gelsin onu da takarım. 

Amelelik :)

 Epeydir ihmal ettik gene buraları.

Neredeydim, Bodrum'daki evin işleri vardı onlarla uğraşıyordum. Günısı patlamış su akıtıyormuş, onu yeniledim. Eve sıcak su geri geldi. Medeniyet beee  :) 

Sonrada uzun zamandır ihmal ettiğim GES bakımını yapıp onu nihayetine erdirerek devreye aldım. Bunu yaparken de arabanın şarj aletini taktım. Onu takınca bu sefer şebeke gücünü arttırmak için proje çizdirip Aydem'e başvurdum. Madem proje çiziliyor o zaman şu elektrik saatini de bahçenin dışına taşıyayım dedim ve bir de onun için başvurdum. Alt alta koyunca epey bir iş çıktı. 

Baştan başlayalım. Elektrik sisteminden çekebileceğiniz güç, elektrik dağıtım şirketi ile yaptığınız sözleşmede yazılı. Bu normalde evin elektrik tesisat projesinde hesaplanarak belirleniyor ve onaydan geçtikten sonra sizin sözleşme gücünüz o oluyor. Bu ne demek, şebekeden çekebileceğiniz maksimum elektrik miktarı demek. Benim evin sözleşme gücü 5.8 kw/h idi. Ama araba 11kW ile şarj ediliyor. Bu durumda onu yükseltmem şarttı. Yükseltmesem ne olur? İlk ay bir şey demeyip ikinci ay tüketimin aşırı arttı diye ihtiar gönderiyorlarmış, üçüncü ay sözleşme iptaline kadar giden bir cezai yaptırım süreci işliyor. Ben kaçak göçek işleri sevmediğim için ilk iş olarak sözleşme gücünü 15 kwh a arttırmak için gerekli işlemleri başlattım. Ancak bunu yaparken epeydir aklımda olan elektrik sayacının evin dışına taşınması işini de işin içine katayım dedim. Elektrik sayacı evin cümle kapısının yanındaydı. 

Eve mantolama yaptırırken zaten içeride kalmıştı ve evi aldığımdan beri onun yerine gıcığım. Çünkü sayaç okuyan eleman bunu okuyabilmek için evin bahçesine giriyor, dolayısı ile kışın bile bahçe kapısını açık bırakmak gerekiyor falan filan. Bir de ben evde dahi olsam evin etrafında kafasına göre dolaşan tiplerden rahatsız oluyordum. O nedenle sayacı dışarı alma kafamda olan bir projeydi zaten. Hazır Aydem (elektrik dağıtım şirketi) ile dilekçe, proje şu bu sürecine girmişken bunu da evin dışına alayım dedim. 

Meğer ne meşekkatli işmiş. Saati dışarı almak için kablonun dışarıdan taşınması şartı varmış. Onun da bir sürü ameliyesi var. Bunları ben yapmadım tabi. Zira zaten benim elektrik projesi onaylama imza yetkim yok çünkü elektrik mühendisi değilim :) Milas'tan bir elektrik mühendisi ile anlaştım ve yasal süreçleri ve proje işlerini o takip etti. 

Şöyle ki 80 cm derinliğinde bir kanal kazıyorsunuz. kazmakla kurtulamıyorsunuz, altına kum seriliyor, üzerine kabloyu yatırıyorsunuz (ben ileride sorun yaşanırsa değiştirmek için bir daha kazmaya gerek olmasın diye boru içinde taşıdım) sonra üstüne bir daha kum seriyorsunuz, onun üstüne yerli tuğla diziliyor, tekrar kum serilip üzerine band çekiliyor. HoööEn son kazdığınız yeri kapatıyorsunuz. Ve bunları tek tek fotoğraflayıp elektrik dağıtım şirketine gönderip onay alıyorsunuz falan filan. 

Bu kadar tantananın sonunda saati dışarıya taşıyabildim.

Bitti mi? Hiç biter mi yaw. Bu seferde onun altını üstünü sağını solunu öreceksin dediler. Len o zaman neden panoyu ankastre aldırmadınız bana. Neyse ytong alıp onu da ördük.

Tabi bunu yaptıktan sonra saatin yanına kaçak 40A 300 mA lik akım rölesi taktım. (Bu yasal zorunluluk aslında ama önceden takılmamış) Bunun amacı kısa devre olmadı halinde devreyi kesmesi. Beni tatmin etmedi, çarpılma riskine karşılık bir tane de eskiden saatin olduğu yere de 30 mA lik bir tane daha taktım. 

Böylece saatin taşınması ve şebeke gücü arttırım işi tamamlanmış oldu. Şimdi dağıtım şirketinden gelip mühürlemelerini bekliyoruz. Böylece projenin ilk kısmı tamamlanmış oldu.